Maart 2025 – Leeskring IV

Gerwin van der Werf – Een onbarmhartige pad

Schrijver van het Boekenweekgeschenk 2025, maar voor ons, ijverige lezers van Nederlandse literatuur, een volslagen onbekende auteur!

Onze leeskring las daarom Een onbarmhartige pad dat in 2018 op de longlist voor de Libris Literatuurprijs belandde. Een spannende roadtrip in een camper door IJsland, waar een lifter de moeizame verhouding tussen man, vrouw en puberzoon danig in de war brengt. Een geheim dat pas op de laatste bladzijde wordt onthuld, maar dat voor ons oplettende lezertjes al eerder duidelijk was.

De ik-verteller is Tido, een emotioneel onrijpe man wiens psychische gesteldheid steeds verder desintegreert tijdens de reis door het onherbergzame IJslandse binnenland. Heel goed geschreven, vonden wij, met prachtige beschrijvingen van het mythische landschap, levendige dialogen, over de kwetsbaarheid van de vader-zoonrelatie, de geweldige beschrijving van een manipulator die langzaam maar zeker het leven van Tido en zijn gezin gaat beheersen.

De spanning werd steeds verder opgevoerd, waardoor je bleef lezen. Maar ook: de laatste pagina’s vielen wel een beetje tegen, de plot was toch een beetje dunnetjes, werd afgeraffeld en was niet altijd geloofwaardig. Waarom vertelt de ik-persoon ons niet wat er werkelijk is gebeurd? Dat leek ons toch wat gekunsteld.

Conclusie: een heel leesbaar en goed geschreven boek ‘voor tussendoor’. Kan zo op Booktok!

AnneLoes



februari 2025 

Leeskring IV las de biografie van Marita Mathijsen over Betje Wolff: Een Vrije Geest. Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff en besprak deze op donderdag 13 februari 2025.

Een biografie met als slotzin “Amsterdam, 31 december 2023, 15.47. In tranen” heeft een duidelijk persoonlijk karakter. De schrijfster Marita Mathijsen, emeritus hoogleraar Nederlandse Literatuur aan de Universiteit van Amsterdam, maakt vanaf het begin duidelijk dat haar focus ligt op de emoties van Elisabeth Wolff, geboren Bekker. Ze richt zich uitsluitend op Betje Wolff en niet op Aagje Deken, hoewel Wolff en Deken als duo een belangrijke plaats in de Nederlandse literatuurgeschiedenis hebben verworven, onder andere door hun gezamenlijke briefroman De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart. Hun boeken lijken echter in onze tijd vergeten te zijn op Sara Burgerhart na, misschien.

Mathijsen schrijft een toegankelijke biografie die sterk leunt op de wetenschappelijke biografie van Piet Buijnsters uit 1984. Ze draagt haar biografie zelfs aan hem op. Haar doel is een ‘emobiografie’, waarin ze de gevoelens achter de feiten belicht, met nadruk op Betje Wolff. Dit lukt niet helemaal omdat er simpelweg te weinig egodocumenten overgeleverd zijn om volledig in deze doelstelling te slagen. Hierdoor wordt de schrijfster gedwongen om veronderstellingen te maken. In de tweede helft van het boek is het steeds duidelijker dat de twee vrouwen onafscheidelijk zijn geweest, zelfs in de dood (ze stierven een paar dagen na elkaar en werden samen begraven).

De eerste helft van de biografie biedt een aardig beeld van Elisabeth Bekker. Na een affaire met een soldaat tijdens haar tienerjaren, werd ze uitgehuwelijkt aan de dertig jaar oudere dominee Wolff in de Beemster. Dit had een eenzame tijd in de afgelegen polder tot gevolg. Haar reputatie als scherpe, geestige schrijfster zorgde er echter voor dat ze een graag geziene gast was op de sociale bijeenkomsten van Amsterdamse elite. De schrijfster benadrukt Betje’s emotionele vriendschappen, vooral met jonge vrouwen. Het schrijversduo Wolff en Deken vormt een belangrijk deel van de biografie, met hun immense productiviteit in zowel vertalingen als eigen werk, waarvan het belangrijkste kort wordt aangestipt. De nadruk ligt op de historische context van de turbulente tijd waarin de twee dames leefden, zoals de Vierde Engelse Oorlog en de Franse Revolutie.

Het einde van hun levens is tragisch en ontroerend: de twee vrouwen schrijven zich uit pure noodzaak suf, sterven in armoede. Dit maakt de biografie een aangrijpend werk.

Samenvattend: Mathijsen slaagt erin om een levendig beeld van Betje Wolff en Aagje Deken te schetsen, maar haar doel om de emoties van Wolff in een ‘emobiografie’ vast te leggen, blijft deels onbereikbaar door het gebrek aan egodocumenten. Desondanks is de biografie een succes, vooral door de rijke historische context en het inzicht in de sociale en literaire wereld van die tijd. De titel van het boek is uitstekend gekozen. Betje Wolff was een bijzondere vrouw en haar tijd ver vooruit in haar ideeën over vrouwenrechten, slavernij en dierenwelzijn.

Liliane Mann

Leeskring IV




januari 2025


Wij vonden het een prachtig boek over het verblijf van een jonge man van 25 jaar oud in de uiterwaarden van een grote rivier.

Ik als oud Nijmegenaar, die zwom en speelde aan de waal bij Nijmegen, herkende onmiddellijk deze rivier en deze stad in het boek. Nostalgische herinneringen aan mijn avonturen ter plekke.

Prachtige omschrijvingen van het plantenleven, de onvoorspelbare stromingen en woelingen van het water, cq de gevaren om je in het water te begeven….

De verhaallijn gaat over de belevenissen van de hoofdpersoon, overleven in het wild, zijn ouders komen langs, ordewakers ook en de acties van natuurbeheer, cq ondernemend Nederland die graag wil bouwen en geld verdienen.

Een aanrader.

Joop